Piano leren spelen mét of zonder notenschrift? (Belangrijk)

In onderstaande complete pianoles video en artikel leg ik uit wat er moet gebeuren om op hedendaagse wijze piano of keyboard te leren spelen en waarom.  Ook geef ik concrete voorbeelden en praktische tips die je direct kunt toepassen.

Beste muziekvriend, lezer,   mag ik je voordat je verder leest iets vragen?

Hoe lees je nu dit artikel?   Juist, via de digitale weg, gewoon online!  De manier waarop we dingen leren in deze hedendaagse wereld is totaal veranderd in vergelijking met een laten we zeggen de tachtiger jaren, sinds het ontstaan  van het internet.   In mijn tijd (ik ben een Hollandse jongen, opgegroeid in de 80’s) moest je naar een bibliotheek voor extra informatie, kun je via je leraar op school dingen leren, of gewoon via de lokale muziekschool waar je maar 1x per week op les kon.

De manier waarop we leren is in rap tempo veranderd, en blijft versnellen.   We leven in een tijd van smartphones, smartwatches, robotgrasmaaiers, stofzuigrobots, tablets, handige apps, Youtube, Instagram, Tiktok en ga maar door.  Er komt steeds meer informatie vrij.   

Hoe moet ik nu piano leren spelen?  Werkt dat zo?

Deze vraag zal je jezelf misschien stellen, en het antwoord kan alle kanten op.  Ik ga je proberen te helpen om je antwoord op deze vraag zelf te laten ontdekken.

Wat is er hier aan de hand? Zijn dingen in pianowereld aan het veranderen, of gaan we nu met z’n allen eindelijk doen wat vele goede pianisten en docenten eigenlijk altijd al wisten?  Misschien onze piano lesmethodes eens kritisch onder de loep nemen?  Laten we eerst eens kijken naar de ‘traditionele’ methode, het piano leren spelen met behulp van notenleer  om hier wat vat op te krijgen. 

Wel of niet eerst muzieknoten leren lezen?

Een Amerikaanse hoogleraar zij ooit eens: "muziek leren m.b.v. notenschrift is als danspasjes/dansen leren uit een boekje"

Je ziet steeds meer mensen anders denken over dit onderwerp. Uitstellen van de notenleer zie je steeds vaker.  Niet voor niets is piano leren spelen via Youtube zo populair.Stel je voor, je bent een beginner die helemaal zelfstandig piano leert spelen door middel van een piano lesboek die je leert om meteen te starten met noten lezen.

Als je erover nadenkt, vraagt een dergelijk piano methodeboek wel erg veel van je.  Daar zit je dan als beginner...  Met je ogen gefocust op de bladzijde vol met vreemde bolletjes en lijntjes, moet je ook nog eens je vingers op de juiste manier op de toetsen houden, je pols ontspannen, en proberen te volgen waar de C, D, E, etc.. te vinden zijn op het toetsenbord…. Ooh..en vergeet niet om hardop te tellen!

Doordat je zoveel ineens tegelijk moet doen, blijft er weinig gelegenheid over om je muzikale instinct te volgen, gewoon spelen.
Bovendien zal je door het vooropstellen van noten leren lezen je in deze beginfase op een andere manier tekort doen.

Om dit goed te begrijpen, wil ik je wat muzikale succes verhalen laten zien.   Lees ook mijn conclusie onder dit artikel.

Akkoorden, improviseren, spelen op gehoor? Hoe De Beste Muzikanten Ter Wereld Het Leerden…

Voor zowel Mozart, Tsjaikovski, Prokofiev, de beroemde pianist Sviatoslav Richter en talloze anderen tot aan de grote jazz- en popsterren toe, lag spelen op gehoor en improviseren ten grondslag.   Als je op internet gaat zoeken, vind je echt heel veel bekende artiesten.

Om er nog een paar te noemen: Beethoven, Scriabin, Franz Liszt, Paul McCartney, Lady Gaga, Richard Rodgers, Elton John, Jerry Lee Leewis, Art Tatum, George Gershwin..

Hoe passen je OREN in dit plaatje en is dit wel mogelijk voor beginners?

Kun je een liedje zingen? Vast wel toch?  Ik bedoel het hoeft niet perfect te zijn qua toonhoogte of stemming.  De meeste mensen kunnen tot op zekere hoogte zingen, voor alle duidelijkheid:

dat wil zeggen, zodra je een melodie hoort dat je deze kan nazingen (in ieder geval in hoeverre we dit stukje kunnen herinneren).   Met andere woorden, je kunt je vocale akkoorden “spelen” op gehoor.

Nu is dit natuurlijk een ongebruikelijke manier om uit te leggen wat zingen is, maar het helpt je om te begrijpen om natuurlijk het kan zijn om een instrument te spelen als je controle hebt over je oren.

"De standaard benadering was altijd dat men het noten leren lezen als de kortste weg zag."

Goed, nu gaan we terug naar het “eerst noten leren lezen” principe.  Je ziet een symbool, en je wordt verteld dat je vinger bijvoorbeeld op de centrale C moet aanslaan, je speelt de noot. Maar merkwaardig genoeg, je oren hebben totaal niets hoeven te doen hier.

Met andere woorden, in plaats dat men het leerproces van het trainen van het gehoor aanmoedigt, wordt meestal het gehoor door studenten en docenten overgeslagen.  De standaard benadering was altijd dat men het noten leren lezen als de kortste weg zag.

Begin je nu ook de nadelen te zien van deze benadering?  En hoe deze manier van leren flink afwijkt van de manier waarop vele bekende componisten en musici muziek hebben geleerd waar we eerder over spraken?

Als dat zo is, wordt het tijd om eens naar wat alternatieven te gaan kijken.

Piano leren spelen – In de praktijk

Een woordje aan de beginner:  indien mogelijk, studeer dan met een leraar, nu is het de tijd om dit te doen,  je bouwt immers aan de fundering, de basis, en staat aan het begin van je muzikale reis, dat wil je echt wel goed doen.  Zorg dat je belangrijke zaken (zoals juiste houding, vingerzetting,  manier instuderen nieuwe liedjes, oefentechniek,  lezen van noten etc.)  niet verkeerd aanleert.

Als je ervoor kiest om in plaats hiervan met video’s te gaan werken of andere zelfstudie materialen, zorg er dan alstublieft voor dat je de juiste cursus vind, niet alleen waar je leert welke noten je moet spelen, maar vooral hoe je deze moet spelen.    Met andere woorden, waar je de basistechnieken leert die elke pianist nodig heeft om zichzelf zo optimaal mogelijk te ontwikkelen.   Als je domweg liedjes naspeelt van een Youtube filmpje zul je altijd afhankelijk blijven van Youtube en niet begrijpen 'hoe muziek werkt'. 

Als je besluit om privélessen te gaan nemen, dan heb je nu op z’n minst een beter idee bij wat je in een toekomstige pianodocent moet zoeken. Maar misschien vraag je je af, hoe is dat nu mogelijk?  Misschien stel je vraag die we al eerder genoemd hadden:

Hoe weet een beginner welke noten hij of zij moet spelen zonder bladmuziek?

Omdat ik altijd gek was op pop-, en rockmuziek,  heb ik me vanaf het begin verdiept in het aanleren van het spelen met akkoorden.   Verderop leg ik uit hoe dit werkt.   Hierdoor was ik niet afhankelijk van bladmuziek, dit terwijl ik eigenlijk alles kon spelen wat ik maar wilde.   Deze manier van spelen geeft je als muzikant veel meer controle over je eigen pianospel.   Je kunt zelf bepalen hoe rijk je een arrangement wilt laten klinken.

Pas later ben ik me ook gaan interesseren in de klassieke muziek, en ja, dan ontkom je er niet aan.  🙂 Het beheersen van de notenleer is dan echt nodig.  In mijn eigen online lesmethode, kunnen mijn cursisten ervoor kiezen om ook via mijn handige methode noten te leren lezen.

Een oplossing zou kunnen zijn om lessen te volgen van iemand met een repertoire van eenvoudige stukken, waarin ze je deze stukken leert aan de hand van de herhalingen (rote learning), de akkoorden en de ritmische patronen.

Ik zal dit nu nader toelichten.

Rote Learning - werelds meest populaire methode om piano te leren spelen?

Het zogenaamde “Rote Learning”: dit is leren aan de hand van vele herhalingen, eigenlijk zonder iets van de hele materie te begrijpen.
Akkoorden benadering (akkoordenleer):  beter, hierdoor leer je de basis structuur van muziek.  (als je niet weet wat een akkoord is, ga dan naar de piano en speel een C, E, en G. Dit is een C akkoord.)

Ritmische patronen: zie het zo, muziek herhaald zich, steeds opnieuw kom je dezelfde elementen steeds weer op andere manieren tegen.

Bijvoorbeeld,  een song start met het C akkoord, noot voor noot gespeeld (C, E, daarna G) in een bepaald ritme. Vervolgens wordt hetzelfde ritme en patroon (noot voor noot) herhaald op een  F akkoord ( F, A, C) Daarna opnieuw met een G akkoord (G, B, D).

Door dit op grafische wijze te presenteren wordt het uiteraard veel eenvoudiger om een akkoord te leren spelen.  Zie hieronder.

Dus door het kennen van een paar akkoorden, en ook het overnemen van een bepaald ritme wat je hoort, ben je al in staat om eenvoudige liedjes te spelen zonder maar iets gelezen te hebben.

OK, ik wil nu aan de slag! Waar moet ik rekening mee houden?

Als je echt goed wilt leren piano spelen dan zal je moeten oefenen. Daar kom je niet onderuit. Regelmatig oefenen en doorzetten, ook als het even niet lukt, zijn belangrijk om je vaardigheden naar een hoger niveau te krijgen. 

Houdt er rekening mee dat je als beginner regelmatig oefent en vooral ook wat je geleerd hebt vaak herhaald.    Ik raad beginners aan om rustig je studietijd op te bouwen en zo je brein, handen, armen en vingers tijd te geven om te wennen aan het piano oefenen.

Ben je op zoek naar oefentips, kijk dan eens naar deze artikelen die ik voor je heb klaarstaan:
https://pianolesvanrene.nl/category/piano-oefentips/

Instructievideo: "Van 0 naar Pianist in 15 minuten!"

Ik heb een aantal jaren geleden eens als grap een video opgenomen speciaal voor de totale beginner, dus zonder enige voorkennis van muziek of piano spelen of keyboard spelen.   Het doel was om in 10 minuten de basis van piano spelen te begrijpen (uitleg klavier, toetsen, akkoorden) en met deze kennis aan het einde zelf een bekend liedje te leren spelen.

Deze instructievideo is mijn 1e video die ik 8 jaar geleden plaatste op Youtube inmiddels al door meer dan 189,000 mensen bekeken.    Inmiddels heb ik voor mijn cursisten van PianolesvanRene.nl  honderden instructievideo's opgenomen en deze worden gevolgd door ruim 5.550 cursisten.   

Wil je graag meer weten over deze populaire en hedendaagse manier van piano leren spelen?  Dan wil ik je graag trakteren op één van mijn online pianolessen.  

Dit is wat je allemaal gaat leren in deze video:

Wat kun je allemaal leren in deze pianoles video? Hieronder vind je nog een overzicht.

1. De namen van de toetsen
2.  Je hoeft in de muziek maar 7 letter te kennen.  Het muziekalfabet
3.  Hoe heten de zwarte toetsen?  En wat zijn kruizen en mollen?
4. Wat zijn drieklanken?
5. Hoe maak je een majeur of mineur akkoord?
6. En we gaan ons 1e liedje leren spelen mét enkele geleerde met akkoorden!

Oefentip: Probeer deze video als een complete les te zien.   Bekijk korte stukjes, zet de video op pauze en probeer korte stukjes na te spelen.

Vond je het interessant en leerzaam?  Of ging het een beetje te snel voor je?  Of wil je juist sneller door?  Dat kan!  In mijn "Piano-Succespad-Methode" leer je stap voor stap vanaf het begin alles wat je nodig hebt om binnen 6 weken je favorieten liedjes te leren spelen.    En het mooie ervan is, je bepaald je eigen tempo en tijd waarin je oefent.
Al meer dan 10.000 cursisten gingen je voor.   Als je mijn stappenplan en tips volgt kun jij het ook dat beloof ik je.    Klik hier voor meer informatie >>>

Piano Leren Spelen Met Tabs en Lead Sheets

In een bepaalde manier zijn akkoorden de “woorden” van de taal die we muziek noemen. (Dit geldt voor zowel Beethoven als ook voor de Beatles).  Hoewel het leren lezen van standaard muzieknotatie tijd kost, is er ook een manier om akkoorden te lezen en te schrijven: dit noemen we leadsheets. We gaan leren om te spelen en lezen zoals gitaristen het al jaren doen..

Ga naar Chordify, E-Chords  of Ultimate-Guitar.com  of Songsterr.com en vul de naam in van het liedje dat je leuk vind.

Een ander alternatief voor o.a. Nederlandstalige liedjes is Gitaartabs.nl 

Je vind op deze sites, alle zogenaamde tabs, ik noem ze pianotabs met songteksten van een bekend nummer maar ook de toonsoorten, en akkoorden die je nodig hebt om het liedje te spelen.  Om jezelf te begeleiden of om mee te spelen met het liedje is dit alles wat je nodig hebt.

Ideaal voor beginnende pianisten en toetsenisten

In tegenstelling tot muzieknoten is het leren spelen met piano tabs of akkoordenschema’s een fijne start zeker voor beginners.  Dit omdat ze natuurlijk en eenvoudig te volgen zijn, in feite door gewoon de tekst te volgen en de akkoorden erbij te spelen.  Je bent dus veel sneller een mooi klinkend stuk aan het spelen dan als je als beginner start met een lesmethode met noten.  

Je oefent dan automatisch je ritmegevoel, en deze manier nodigt uit om gezellig samen met je vrienden te gaan spelen en zingen.  Het spelen met tabs en lead sheets nodigen ook uit om te gaan improviseren.

Met wat ervaring, wordt je er steeds handiger in, train je je akkoordenkennis en leert herkennen hoe een pop-,of rockliedje is opgebouwd, de structuur.

Hieronder zie je een voorbeeld van hoe zo’n tab eruit kan zien met het nummer van Make You Feel My Love van Adele:

 Variaties van Tabs en Lead Sheets

Zo is het ook mogelijk om nog meer informatie op een lead sheet te zetten zoals:
tekst, maatsoorten, ritme, akkoorden en zelfs welke de omkeringen zoals hieronder in het voorbeeld van Michel Row the Boat Ashore

Daarnaast kennen we ook nog de andere leadsheets.  Net zoals pianotabs bevatten deze leadsheets ook de songteksten en akoorden maar daarbij ook nog vaak een uitgeschreven melodielijn in de G-sleutel.

Hierbij kom je natuurlijk wel weer op het terrein van het leren lezen van bladmuziek.

Hoe Kan Ik Eigen Leadsheets Maken?

Het is natuurlijk leuk om de allerlaatste hit te spelen zoals het nummer All of Me van John Legend.  Hiervoor is dan nog geen bladmuziek voorradig.

Ik ga dan of samen met mijn piano-of keyboardleerling het hele nummer op gehoor uitzoeken en maak daarna met het geweldige softwareprogramma Sibelius een eigen lead sheet.   Het grote voordeel hiervan is, dat de leerling écht gaat leren en begrijpen hoe een liedje nu werkelijk is opgebouwd waardoor je deze sneller kunt leren spelen.

Zie hieronder een voorbeeld van een van mijn lead sheets.

De voordelen van spelen met akkoorden (Piano begeleiding)

Als het spelen met akkoorden een goede start is voor beginners, dan is het meespelen met bekende liedjes of jezelf begeleiden met zingen een goede optie. Voor de piano leerling heeft pianobegeleiding verschillende voordelen ten op zichten van solo pianospel:

• het is relatief eenvoudiger om te spelen omdat je de melodie al zingt of laat zingen door de audio waarmee je speelt.
• Meestal hoef je maar een akkoord in een bepaald ritme te spelen met je rechterhand, terwijl je met je linkerhand een toon steeds vasthoudt (de grondtoon van het akkoord, de noot die de naam van het akkoord draagt, zoals bijv. C, bij het C akkoord).
• Je leadsheet verteld je welke akkoorden je moet spelen.
• Doordat je een liedje op deze manier leert spelen, ga je begrijpen hoe de muziek is opgebouwd.
• Spelen met akkoorden geeft snel voldoening en plezier omdat het een snelle manier is van liedjes leren spelen.
• Als je de 12 basisakkoorden leert spelen (majeur, mineur, septiemen) ben je in staat om miljoenen liedjes te spelen.  Stel je voor hoeveel vrijheid dit geeft aan creatieve muzikale mogelijkheden.

Als beginner, heb je zo de gelegenheid om je meer te focussen op de speeltechniek, het vloeiende spelen, het ritme, je pedalen etc. etc.

En maak je geen zorgen als het spelen en zingen tegelijk in het begin nog niet lukt, je kunt altijd later nog de zang erbij toevoegen, of luisteren naar de audio, of eventueel je vriend of vriendin laten meezingen.

In mijn online cursus 'POP PIANIST' leer ik beginners hoe ze  zonder lastige muziektheorie of noten door middel van akkoorden, akkoordenschema's en leadsheets op snelle wijze (binnen enkele dagen tot weken) een bekend popliedje kunnen spelen.  Elke maand behandelen we een nieuw bekend popliedje waarin steeds weer nieuwe speeltechnieken verwerkt zitten zoals bijv.  omkeringen, solospel, en linkerhand patronen.  Deze opgedane vaardigheden kun je ook weer toepassen in je eigen zelfgekozen liedjes later.   Wil je meer weten over mijn cursus POPPIANIST?  Klik dan hier >>> Zie hieronder een voorbeeld van hoe een cursist mijn online lessen volgt: 

Conclusie: Welke lesmethode moet ik nu kiezen, akkoorden of noten lezen dus?

Twee belangrijke vragen die je jezelf moet stellen voordat je een pianoleraar of (online) pianomethode kiest is: "Wat zijn mijn muzikale wensen? " en "Hoeveel studietijd heb ik"?
 Heb je een drukke baan, en eigenlijk niet de mogelijkheid of wens om dagelijks te studeren?  Dan is het handig eerst met akkoordenleer te starten, en zo je vaardigheden stap-voor-stap verder op te bouwen met notenleer, improvisatie, specialisaties etc..   De slimste keuze is te gaan voor een online cursus omdat je dan geheel in eigen tijd en tempo kunt leren.  Heb je 1 of 2 weken wegens drukte of vakantie geen tijd om de les te volgen?  Geen probleem, dan kun je gewoon later weer de les herhalen en/of oppikken waar je gebleven was.  Deze optie moet dan wel ondersteunt worden door het aangeboden leerplatform.  Ga je voor PianolesvanRene, dan krijg je ook nog eens toegang tot een besloten forum met vraagbank waar je in contact kunt komen met honderden medestudenten voor extra steun en motivatie.

Wil je graag jezelf of anderen leren begeleiden tijdens het zingen?  Dan zou ik zeggen, start direct met akkoordenleer en toonladders. Leer alles over voicings, omkeringen, spelen met akkoordenschema's en leadsheets.   Een mogelijk optie is te kiezen voor mijn online lesprogramma. 

Ben je al op gevorderd niveau, kun je al akkoorden spelen en een beetje noten lezen maar wil je graag popliedjes van zo goed en professioneel mogelijke soloarrangementen van bekende liedjes leren 'naspelen'?  Dan raad ik je aan om een paar maanden te investeren in notenleer.    

Wil je graag mooie solostukken spelen van Ludovico Einaudi, Yann Tiersen etc.?   Ja, het is mogelijk om dit op gehoor te leren en met akkoorden of met 'rote learning' maar mijn advies is om toch te gaan voor eerst de notenleer of een meer klassieke lesmethode.  

Zo kun je putten uit een oneindige bron van genres, stylen en liedjes

  Het grote voordeel van het spelen van muzieknoten, vind ik dat je ten alle tijden kunt putten uit een enorme bron van duizenden leuke songs en niet bang hoeft te zijn dat je vergeet hoe je het liedje moet spelen.   Tegenwoordig hoef je niet meer naar bibliotheek voor je bladmuziek maar je kunt via handige website waar je digitale bladmuziek kunt vinden.  Hier vind je enkele van mijn favoriete aanbieders.  Bij sheetmusicdirect.com of musicnotes.com kun je direct zoeken op mooie liedjes en deze per stuk afrekenen en direct downloaden.
Je kunt vaak zelfs de 1e pagina gratis proberen.    

Je hebt immers een soort ‘roadmap’ of  ‘routekaart’ in de vorm van muzieknoten je precies vertellen welke noten je moet spelen, wat de snelheid is, hoe hard en zacht ze moeten klinken en veel meer.  Ik raad iedere beginnende pianostudent aan om ook bezig te zijn met het leren lezen en spelen van bladmuziek, zodat je echt nog meer mogelijkheden krijgt.   Zorg er alleen voor dat je niet afhankelijk wordt van bladmuziek!

Conclusie:   Hoe kan ik piano leren spelen?   Met noten leren en/of akkoorden?   Ja, mijn voorkeur gaat uit naar beiden, maar de volgorde en plan van aanpak is afhankelijk van de wensen, leefstijl, situatie en aanleg van de beginnende pianostudent.   

Zelf aan de slag met piano spelen?

Traditioneel piano onderwijs (zoals velen het zich kunnen herinneren van vroeger) start direct met noten lezen (aanleren van muziekstukken van anderen door notenleer). Helaas is dit een enorm arbeidsintensief proces waarbij zelfs de al ervaren notenlezen vaak geen idee hebben hoe ze iets op gehoor kunnen spelen (zonder noten) of vaak zelfs weten hoe muziek is opgebouwd.

Om dit goed te weten en leren, is kennis nodig van akkoorden en Harmonieleer.

Hoe kan ik piano leren spelen?

Veel piano methodes leren je hoe je zeer oude traditionele liedjes leert spelen (vaak Amerikaans) omdat hier geen auteursrechten op zitten.   Vreselijk vind ik dat! Wil je nu na wekenlang oefenen met moeite een bonkende versie van 'Oh Suzanna" spelen? Andere methodes leggen de focus op maar één speelstijl . 

Toen je als kind leerde lezen en schrijven, leerde je niet alleen andermans woorden -nee, je leerde het alfabet zodat je zelf je EIGEN zinnen kunt maken.  Pianoles van Rene probeert je alle tools en vaardigheden te geven om elke stijl (pop tot klassiek) te spelen welke je maar wilt.

Om dit goed te weten en leren, is kennis nodig van akkoorden en Harmonieleer.  

Met PianolesvanRene.nl werk ik juist andersom!  Je bouwt aan een solide basis van akkoorden, goede ritmes en grooves en vervolgens BOUW je hierop verder en leer je spelen op gehoor en noten lezen gedurende deze leerweg.

Nadat de basis is gelegd, zijn de mogelijkheden onbeperkt. Ballads, Jazz, Blues, Ragtime, Improvisatie, Componeren van Melodieën, Klassiek noten lezen, nadat je een solide basis hebt gelegd in akkoorden, ritmiek en basis harmonieleer., wordt ALLES ZOVEEL eenvoudiger.

Daarna pas muzieknoten!  Nadat je alles weet over akkoorden ga je via mijn 'Snelstart Notencursus voor Pianisten'  aan de slag met noten leren lezen.    

Ontzettend belangrijk vind ik ondersteuning bij vragen en bijsturing middels feedback op je eigen pianospel.  En ja, dit kan ook online!  In iedere geval zeker bij PianolesvanRene.nl    Via onze besloten Community-forum kun je dag en nacht terecht voor vragen en antwoorden, dus je staat er nooit alleen voor.   Ook hebben we een 'open podium' en 'dit wil ik met je delen' board waar je kunt vragen om feedback van een professionele pianodocent of gewoon lekker jezelf laten horen!   Zo vind je in ons forum tientallen leuke filmpjes en audio opnames van onze cursisten.  En dat werkt uiteraard als pianostudent erg motiverend kan ik je vertellen :-)    

Ben je na het lezen van mijn artikel geïnteresseerd geraakt over deze leuke manier van piano leren spelen?  
Heb jij een (digitale)piano of keyboard en wilde je altijd al piano leren spelen?  Of wil je het weer oppakken?  Ben je op zoek naar de leukste, gezelligste  pianomethode om piano te leren spelen?   Laat mij je dan helpen!    

Kijk dan eens naar mijn "Piano-Succespad-Methode"  voor beginners en herstarters  

Ik hoop van ganse harte dat dit artikel bijdraagt om u op weg te helpen om zelf die mooie muzikale reis te ontdekken of misschien wel te herontdekken.    Vond je dit artikel interessant?  Laat het me gerust weten hieronder bij de reacties.