Zelf je piano stemmen. Is dat mogelijk? Misschien vraag je het jezelf weleens af. Zeker als je pianostemmer in deze tijd langs had moeten komen om je piano zijn reguliere stembeurt te geven, maar door het coronavirus de afspraak heeft afgezegd.
Zelf je pianostemmen is niet zo makkelijk. Een professionele pianostemmer heeft hier een speciale opleiding voor gevolgd. Vele jaren ervaring zorgen ervoor dat hij je piano perfect kan stemmen. Daarnaast kijkt een goede stemmer verder dan dat. Het onderhoud wordt meteen meegenomen en als er kleine reparatie nodig zijn worden deze meteen uitgevoerd.
Is je piano erg vals geworden en wil je er nu iets aan doen? Met de juiste gereedschappen en wat technische kennis kun je proberen om zelf je piano te stemmen. Het is een leuke uitdaging, die flink wat doorzettingsvermogen vraagt. Zorg daarom dat je weet waar je aan begint, voor je jouw piano gaat stemmen.
Waarom moet een piano gestemd worden?
Een piano raakt na verloop van tijd ontstemd. Of je er nu op speelt of niet. Een piano is voornamelijk gemaakt van hout. Dit natuurlijke materiaal reageert op invloeden van buitenaf, zoals temperatuurschommelingen en luchtvochtigheid. Het hout zal uitzetten en krimpen, met als gevolg een ontstemde piano.
Regelmatig stemmen zorgt ervoor dat je piano op de juiste toonhoogte blijft. Zou je dit niet doen, dan valt er op een gegeven moment niet meer op te spelen. De tonen onderling wijken zoveel af dat je er geen zinnige toon meer uit krijgt. Piano leren spelen op een vals instrument is niet motiverend. Een goedgestemde piano klinkt beter uiteraard.
Een nieuwe piano zal vaker gestemd moeten worden dan een oudere piano. Als een piano net gebouwd is, zal het hout meer werken. Het hout moet wennen aan de kracht die de snaren erop zetten. Wordt een nieuwe piano in de eerste jaren voldoende gestemd, dan zal hij mooi stabiel blijven en is één tot twee keer stemmen per jaar voldoende.
Uiteraard hangt de frequentie van stemmen ook af van de plaats waar de piano staat. Staat hij op een plek met grote schommelingen in de temperatuur en luchtvochtigheid, dan zal er vaker gestemd moeten worden. Ook is het slim om de piano opnieuw te laten stemmen na verplaatsing of verhuizing.
Zelf je piano stemmen met dit gereedschap
Zonder de juiste gereedschappen kun je jouw piano niet stemmen. Ben je van plan om zelf je piano te gaan stemmen? Investeer dan in goed gereedschap. Het pianomechaniek zit zowel ingewikkeld als elegant in elkaar. Tenzij je precies weet wat je doet, kun je er beter vanaf blijven. Zeker als je niet over het juiste gereedschap beschikt, loop je grote kans het mechaniek te beschadigen. Daarmee doe je meer kwaad dan goed.
Voor het stemmen van een piano heb je de volgende gereedschappen nodig:
• Stemhamer
• Stemvork, van 440 of 420 hertz
• Rubberen wigjes
• Verschillende diktes, soepele viltstroken
Kies voor gereedschappen van hoge kwaliteit. Hoe beter de stemhamer, hoe beter de uiteindelijke stemming zal zijn.
Stap voor stap je piano stemmen
Het stemmen van je piano verloopt in een aantal stappen. Je zorgt eerst voor een goede basis. Voor deze basis kijk je naar het karakter van de klinkende piano. Dit is het gebied van 1,5 octaaf, vanaf de centrale A naar de baskant. Dit is de temperatuur van je piano. De temperatuur is bepalend voor het stemmen van alle tertsen, kwinten en kwarten. Deze zul je nauwkeurig moeten stemmen, in de juiste verhoudingen.
De centrale A vind je in het midden, bij het sleutelgat van de piano. Gebruik hiervoor je stemvork. Zorg dat de centrale A gelijk staat met je stemvork van 440 of 442 hertz. De centrale A is vanaf nu je uitgangspunt.
Elke piano snaar stemmen
Nu de centrale A goed gestemd is, ga je alle tonen nalopen. Elke toon heeft drie snaren. Behalve bepaalde bastonen, die hebben twee snaren. Zo’n set van twee of drie snaren noemen we een koor. Wanneer je een koor gaat stemmen demp je twee van de drie snaren. Deze snaren demp je met de rubberen wig. Per snaar zoek je de juiste frequentie op en stemt hem daarop af. Dit doe je ook met de andere twee snaren van het koor. Zorg ervoor dat alle snaren van het koor op dezelfde toonhoogte worden gestemd. Alleen dan krijg je een strakke toon.
Na het stemmen van de temperatuur ga je de hoge tonen stemmen. Als alle octaven zuiver klinken ga je verder met de baskant. Is je piano mooi op stemming? Dan wil je natuurlijk dat het zo blijft. Het is normaal dat je een piano één tot twee keer per jaar moet stemmen. Om de stemming stabiel te houden zorg je ervoor dat alle stempennen goed vastzitten. Dan blijven ze op de juiste toonhoogte.
Controleer na het vastzetten of de toon niet per ongeluk is verlopen door het vastzetten van de pen. Als de pennen niet goed vast zitten, zal de stemming sneller verlopen en je piano weer vals klinken. Zeker als de toetsen harder aangeslagen worden. Door de trilling van de snaren kunnen stempennen een stukje verdraaien, als deze niet goed vastgezet worden.
Je eigen piano stemmen, een geduldig werkje
Je eigen piano stemmen doe je niet zomaar. Het is een heel precies werkje. Wil je het toch een keer proberen, dan is het leuk om op een oude piano te oefenen.
Zelf piano stemmen app?
Als je op zoek bent naar een 'zelf piano stemmen app', ben je bij ons aan het verkeerde adres. Hoewel er apps beschikbaar zijn om een piano te stemmen, is het effect hiervan twijfelachtig. Het stemmen van een piano vereist meer dan alleen de noten correct stemmen. Het vereist kennis en ervaring om ervoor te zorgen dat de piano goed gestemd en onderhouden wordt.
Daarom raden wij aan om een professionele pianostemmer in te schakelen in plaats van volledig te vertrouwen op een app en deze je piano laten stemmen. Zo weet je zeker dat je piano goed gestemd wordt en dat deze in goede staat blijft. Als je toch graag zelf aan de slag wilt gaan, zijn er online tutorials en handleidingen beschikbaar om je te helpen bij het stemmen van je piano.
Hoe lang duurt piano stemmen?
Een ervaren pianostemmer zal ongeveer een uur nodig hebben om je piano weer netjes gestemd te krijgen. Als ik mijn piano laat stemmen (Yamaha mc301) duurt het zeker 1,5 uur. Ga er dus vanuit dat je er wel even zoet mee bent. Maar als het dan lukt, is het een hele prestatie en kun je weer heerlijk spelen op je zelf gestemde piano.
Wil je jouw technieken nog verder verbeteren? Dat kan met de online pianolessen van René. Je kunt meteen beginnen en volgt de lessen waar en wanneer je maar wilt. Helemaal in je eigen tempo. Start vandaag nog en til je pianospel naar een hoger level.
