Altijd al willen weten waar de 3 piano pedalen voor zijn en hoe je er mee om moet gaan? In deze blog ga ik je precies uitleggen waarvoor ze dienen en hoe je ze kunt gebruiken.
De meeste piano’s hebben drie pedalen. Ook bij een digitale piano en bij een keyboard kun je pedalen gebruiken. Voor je keyboard kun je één of meerdere pedalen kopen, die je eenvoudig aansluit.
Als beginnend pianist heb je het waarschijnlijk al druk genoeg met het vinden van de juiste toetsen. Als je wat verder op weg bent, komen daar vanzelf de pedalen bij. Gevorderde pianisten zie je, tijdens de meest ingewikkelde muziekstukken, veelvuldig de pedalen intrappen. Maar wat voegt dit nu eigenlijk toe aan je pianospel? Door de pedalen van je piano te gebruiken kun je veel meer diepte en emotie aan je pianospel meegeven.
Piano pedalen zijn doorgaans drie voetbedieningen die onderaan het instrument zitten en verschillende functies hebben om je spel te verrijken. Van het verlengen van de noten tot het dempen van geluiden, het gebruik van pedalen stelt je in staat je uitvoeringen te verfijnen en een betere pianist te worden. Het is essentieel om te weten wanneer en hoe je elk pedaal moet gebruiken om je pianospel naar een hoger niveau te tillen.
Verdiep je in de wereld van piano pedalen en ontdek hun functies, technieken en de manier waarop ze jouw muzikale expressie kunnen vergroten. Met oefening en toewijding zul je merken dat het gebruik van pedalen net zo essentieel wordt als het bespelen van de toetsen zelf. Verbeter je vaardigheden en geniet van de magie die piano pedalen in je spel kunnen brengen.
Maar wat doen deze pedalen nu precies? En hoe gebruik je ze op de juiste manier?
Zeker als beginnend pianist zul je jezelf afvragen waarom er ook nog pedalen op een piano zitten. Je hebt je handen al vol aan de toetsen. Later zul je blij zijn met de beschikbare pedalen, want ze kunnen een simpel muziekstuk indrukwekkend laten klinken.
Op de meeste piano’s en vleugels, zowel akoestisch als digitaal, vind je twee of drie pedalen. Elk pedaal heeft zijn eigen functie. Het sustainpedaal zorgt voor een galm of echo, dit pedaal wordt het meeste gebruikt. Zo vaak zelfs dat sommige pianisten ervoor kiezen hun voet continue bij of boven het pedaal te houden.
Pianopedalen: Functies En Types
Het gebruik van pianopedalen kan een grote invloed hebben op het geluid en de uitdrukking van je pianospel. In deze sectie bespreken we de verschillende soorten pedalen en hun functies, zodat je een beter begrip hebt van hoe je ze kunt gebruiken in je eigen muziek.
Demperpedaal
Het demperpedaal, ook wel bekend als het sustainpedaal, is het meest gebruikte pedaal op de piano. Het bevindt zich meestal aan de rechterkant van de pedalen en wordt gebruikt om de klank van de noten te verlengen. Hierdoor kun je een rijker geluid genereren.
Wanneer je het demperpedaal indrukt, worden de dempers van de snaren opgeheven, waardoor de snaren vrij kunnen trillen en de noten langer doorgaan. Dit kan bijvoorbeeld handig zijn als je grote intervallen of snelle passages wilt spelen zonder dat de noten te snel wegsterven.
Sostenutopedaal
Het sostenutopedaal, ook wel bekend als het sostenuto- of het middelste pedaal, kan je helpen om specifieke noten of akkoorden vast te houden terwijl je andere noten speelt. Dit pedaal kan vooral nuttig zijn als je stukken speelt met complexe lagen of contrapunt.
Om het sostenutopedaal te gebruiken, speel je eerst de noten of het akkoord dat je wilt vasthouden. Druk vervolgens het pedaal in. Alleen de gespeelde noten blijven aanhouden, terwijl je de rest van de muziek kunt blijven spelen zonder dat het geluid van de vastgehouden noten wordt beïnvloed.
Una Corda-Pedaal
Dit is het linker pedaal, is ook wel bekend als het zachte pedaal. Wanneer je dit pedaal indrukt, wordt het toetsenbord iets naar rechts verschoven, waardoor de hamers slechts één of twee snaren van de drie aanslaan (in het geval van een vleugel).
Hierdoor krijg je een zachtere en meer delicate klank. Dit kan vooral handig zijn als je meer subtiele nuances in je pianospel wilt aanbrengen, zoals het spelen van zachte melodieën of het creëren van een intiemere sfeer.
Piano's en Pedalen
In dit gedeelte leert u over de pedalen van verschillende soorten piano's, waaronder vleugelpiano's, rechtopstaande piano's, digitale piano's en elektronische toetsenborden.
Vleugelpiano
Vleugelpiano's zijn bekend om hun rijke, krachtige geluid en worden vaak gebruikt in concertzalen. Ze hebben meestal drie pedalen: het sustainpedaal, het sostenutopedaal en het una corda-pedaal.
Sustainpedaal: Dit pedaal, gelegen aan de rechterkant, zorgt ervoor dat de noten blijven klinken nadat u de toetsen heeft losgelaten.
Sostenutopedaal: In het midden vindt u dit pedaal, dat selectief de noten vasthoudt die worden gespeeld op het moment dat het pedaal wordt ingedrukt.
Una corda-pedaal: Het linker pedaal waarmee u gedempt geluid kunt maken door de hamers dichter bij de snaren te brengen.
Rechtopstaande Akoestische Piano
Rechtopstaande piano's zijn compacter en passen beter in kleinere ruimtes. De meeste piano's zijn uitgerust met twee of drie pedalen, vergelijkbaar met de vleugelpiano:
Sustainpedaal: Net als bij de vleugelpiano is dit pedaal aan de rechterkant en laat het de noten naklinken.
Una corda of zacht pedaal: Dit pedaal, aan de linkerkant, maakt het geluid zachter door de hamers dichter bij de snaren te brengen of door een dempstrip zoals een laag vilt tussen de hamers en de snaren te plaatsen.
Sostenutopedaal (optioneel): Minder vaak hebben rechtopstaande piano's een sostenutopedaal in het midden, dat enkele noten vasthoudt.
Digitale Piano
Digitale piano's reproduceren het geluid en het gevoel van een akoestische piano met behulp van digitale technologie. De meeste digitale piano's hebben twee of drie pedalen:
Sustainpedaal: Net als bij akoestische piano's zorgt dit sustain pedaal, aan de rechterkant, ervoor dat de noten blijven klinken nadat u de toetsen heeft losgelaten.
Zacht pedaal: Hiermee kunt u het volume verlagen, net als het una corda-pedaal op een akoestische piano.
Sostenutopedaal (optioneel): Sommige digitale piano's hebben ook een sostenutopedaal, vergelijkbaar met akoestische piano's.
Keyboards
Keyboards zijn draagbaar en bieden verschillende geluiden en ritmes. De meeste keyboards hebben een aansluitmogelijkheid voor sustainpedaal (check dit altijd voor je een keyboard koopt!):
Sustainpedaal: Dit pedaal, meestal los verkocht, bootst het sustainpedaal van een piano na en zorgt ervoor dat de elektronische toetsen blijven klinken nadat u ze heeft losgelaten.
Hoewel elektronische toetsenborden misschien niet alle pedalen van een akoestische piano hebben, kunt u toch genieten van de veelzijdigheid en draagbaarheid die ze bieden.
Top 3 sustain pedalen kooptips
Hieronder vind je mijn top 3 aanbevolen sustainpedalen (de nummer 1 en 2 gebruik ik zelf ook al jaren en zijn onverwoestbaar, nummer 3 is de goedkoopste).
1. Yamaha FC4A pianostijl sustainpedaal
2. Roland DP-10 pedaal De Luxe
3. Fazley
Technieken En Oefeningen (video)
Als u piano speelt, zijn er verschillende technieken en oefeningen die u kunnen helpen om effectiever te worden in het gebruik van de pedalen. Deze omvatten oefeningen voor het versterken van uw voeten, het verbeteren van uw timing en het leren van akkoorden.
Hier zijn enkele oefeningen die u kunt proberen:
1. Oefeningen voor voetsterkte: Om uw voeten sterker te maken en uw pedaaltechniek te verbeteren, kunt u uw tenen op en neer bewegen op de vloer, op en neer bewegen op een traptrede of met uw voet op een weerstandsband drukken.
2. Akkoorden en pedaalgebruik: Bij het oefenen van akkoorden, is het belangrijk om op het juiste moment het pedaal in te drukken en los te laten. Als je te laat bent loslaten bij het wisselen, klinkt het akkoord door het nieuwe akkoord heen. Probeer verschillende akkoordprogressies te spelen met uw rechter- en linkervoet op de sustainpedaal en het softpedaal, en let op de klankverschillen die ontstaan door het pedaalgebruik.
3. Timing en ritme: Om uw timing te verbeteren, kunt u met een metronoom spelen terwijl u uw pedaalgebruik oefent. Dit helpt u om een beter gevoel voor ritme te ontwikkelen en het pedaal op het juiste moment in te drukken en los te laten.
Hier zijn enkele extra tips voor het oefenen van uw pedaaltechniek:
- Blijf ontspannen: Zorg ervoor dat uw voeten, enkels en benen ontspannen zijn tijdens het spelen.
- Gebruik de juiste voetpositie: Plaats uw voet op het pedaal zodat het midden van uw voetzool op het pedaal rust.
- Luister aandachtig: Let goed op het geluid dat het pedaal produceert en pas uw techniek aan om het gewenste effect te bereiken.
Door regelmatig te oefenen en deze technieken toe te passen, kunt u uw pedaalgebruik verbeteren en een meer expressieve pianist worden.
Pedalen Impact op Klankkleur en Aanraking
Het gebruik van pedalen op de piano heeft een grote invloed op de klankkleur en aanraking. Dit komt omdat pedalen de manier waarop de snaren trillen en de akoestiek van het instrument beïnvloeden. Hieronder zal de invloed van pedalen op toon, aanraking en vibratie besproken worden.
Bij het indrukken van het rechterpedaal, ook wel het sustainpedaal genoemd, worden alle dempers van de snaren gelift. Hierdoor kunnen de snaren vrij trillen, wat resulteert in een langere en vollere klank. Dit helpt om een rijkere toon te creëren, vooral bij legato-passages waarbij je je vingers soepel van de ene toets naar de andere beweegt. Ook wordt de resonantie tussen de snaren versterkt, wat bijdraagt aan een vollere klankkleur.
Het linkerpedaal zorgt voor een zachtere aanraking. Wanneer je dit pedaal indrukt, verschuift de hele actie van het klavier naar rechts, waardoor de hamers slechts een of twee snaren aanslaan in plaats van drie. Hierdoor ontstaat een meer delicate klank, wat nuttig is bij het spelen van zachte passages of bij het uitdrukken van subtiele emoties.
Vibratie speelt ook een rol bij het gebruik van pedalen. Door het indrukken van het sustainpedaal kunnen snaren vrijer trillen, wat meer vibraties door het klankbord en het houten frame van de piano stuurt. Hierdoor wordt de klank rijker en krijgt de piano een vollere en warmere toon. Deze vibraties kunnen ook door de vloer worden overgebracht en gevoeld door de pianist.
Samengevat hebben pedalen op de piano grote invloed op de klankkleur en aanraking, met name door de invloed op toon, aanraking en vibratie. Door het effectief gebruik van het sustainpedaal kunt u het volledige scala van expressie en dynamiek van uw spel verkennen.
Historische Context
In de 18e eeuw begonnen componisten zoals Beethoven en Mozart de mogelijkheden van de piano te verkennen. In deze periode ging de technische ontwikkeling van het instrument snel. Een van de instrumentmakers die aan de basis stond van de piano zoals we die nu kennen, was Johann Andreas Stein.
In deze periode werkte Gottfried Silbermann ook aan de ontwikkeling van de piano. Hij verbeterde het klavecimbelsysteem en experimenteerde met de voetpedalen. In plaats van de kniehendels die tot dan toe werden gebruikt, introduceerde Silbermann het zogenaamde 'knee lever' mechanisme.
Door de jaren heen hebben componisten steeds meer gebruik gemaakt van pedaalspel om het muzikale potentieel van de piano verder uit te breiden. Beethoven maakte bijvoorbeeld gebruik van het pedaal om zijn melodieën dynamischer en expressiever te maken.
Uiteindelijk zijn er drie hoofdpedalen op de moderne piano ontwikkeld: het sustainpedaal, het una corda pedaal en het sostenuto pedaal. Elk heeft een specifieke functie waarmee u in uw pianospel kunt variëren.
In de loop van de tijd zijn er ook verschillende kleinere pedalen en hulpmiddelen ontwikkeld, zoals het oefenpedaal en het moderatorpedaal. Deze stellen u in staat om uw spel verder aan te passen en te verfijnen.
Toonaangevende Pianomerken En Piano Pedalen
Als u op zoek bent naar een piano van hoge kwaliteit, zijn er enkele toonaangevende pianomerken die u zeker moet overwegen. Twee van deze merken zijn Steinway en Bechstein. Beide fabrikanten staan bekend om hun uitstekende vakmanschap, superieure klankkwaliteit en duurzaamheid.
Steinway & Sons, opgericht in 1853, wordt algemeen beschouwd als een van de beste pianomerken ter wereld. Ze staan bekend om hun nauwgezette aandacht voor detail en investering in innovatie. Steinway produceert een breed scala aan vleugels en rechtopstaande piano's die geschikt zijn voor zowel beginners als professionele pianisten.
Bechstein, opgericht in 1853 in Duitsland, is ook een toonaangevend pianomerk. Hun piano's staan bekend om hun warme en kleurrijke klank. Bechstein biedt zowel vleugels als rechtopstaande piano's, variërend van instapmodellen tot professionele instrumenten.
Afgezien van de pianomerken zelf, is het belangrijk om te letten op de kwaliteit van de pedalen die bij de piano horen. Beide merken, Steinway en Bechstein, zijn uitgerust met drie standaard pedalen:
- Het sustainpedaal (rechts) - Hiermee worden de dempers van de snaren verwijderd, waardoor de snaren vrij kunnen doortrillen en het geluid langer aanhoudt.
- Het unacordapedaal (links) - Dit pedaal verplaatst de hamers van de piano iets naar de zijkant, waardoor er minder snaren tegelijkertijd worden aangeslagen. Dit resulteert in een zachter geluid.
- Het sostenutopedaal (midden) - Dit pedaal zorgt ervoor dat de dempers van geselecteerde snaren worden verwijderd, terwijl de rest van de dempers op hun plaats blijft. Dit stelt u in staat om individuele noten te laten doorklinken, terwijl het algehele geluidsniveau onder controle blijft.
Voordat u een piano aanschaft, is het belangrijk om te bepalen welk merk het beste aansluit bij uw wensen en behoeften. Test verschillende piano's en hun pedalen uit om een gevoel van de mogelijkheden en het speelgevoel te krijgen. Zo kunt u een weloverwogen beslissing nemen bij het kiezen van uw nieuwe instrument.
Speciale Pedalen
In deze sectie zullen we het hebben over enkele speciale pedalen die u kunt tegenkomen bij het spelen van een piano, zoals het middelste pedaal, de bas-sustain, het expressiepedaal en volume.
Het middelste pedaal, ook wel de sostenuto- of toonpedaal genoemd, is nuttig voor het selectief verlengen van tonen. Bij het indrukken van dit pedaal zullen alleen de tonen die op dat moment worden gespeeld, worden aangehouden, terwijl alle andere tonen normaal zullen klinken. Dit is handig voor het creëren van een speciaal effect in bepaalde muziekstukken.
Het bas-sustain pedaal functioneert op dezelfde manier als het sostenuto-pedaal, maar het beïnvloedt alleen de tonen in het lagere register van de piano. Dit pedaal kan worden gebruikt om de lage tonen langer aan te houden, terwijl de andere tonen normaal worden gespeeld.
Het expressiepedaal is een apart apparaat dat meestal wordt aangetroffen op elektronische piano's en keyboards. Het helpt om de klankkleur en het volume van uw spel te variëren zonder uw handen van de toetsen te hoeven halen. Bij het indrukken van dit pedaal kunt u subtielere nuances in uw uitvoering bereiken, zoals het veranderen van de klank van een orgel of het imiteren van de dynamiek van een orkest.
Het volumepedaal wordt ook meestal aangetroffen op elektronische piano's en keyboards en stelt u in staat om het algehele volume van uw instrument gemakkelijk aan te passen. Hierdoor kunt u uw spel aanpassen aan de situatie, of dit nu een intiem concert is of een groot feest.
Kortom, deze speciale pedalen bieden extra mogelijkheden om de expressiviteit en het dynamische bereik van uw pianospel te verbeteren. Het is belangrijk om bekend te raken met hun functies en te experimenteren met hoe ze kunnen worden gebruikt in uw eigen muzikale stijl.
Leer de pedalen op je piano goed gebruiken
Voor je de pedalen op je piano gaat gebruiken is het belangrijk dat je de toetsen goed weet te gebruiken en redelijk foutloos kunt spelen. Soms worden de pedalen gebruikt om foutjes te verdoezelen. Echt goed werkt dit natuurlijk niet, je blijft het altijd horen.
Besteed dus tijd en aandacht aan leren piano spelen. Met een goede cursus leer je stap voor stap de juiste technieken en komen vanzelf ook de pedalen aan de beurt.
Wil je in alle rust piano leren spelen en oefenen wanneer het jou uitkomt?
Neem dan gerust eens contact met me op voor meer informatie of volg mijn gratis introductiecursus en leer binnen 12 weken je favorieten liedjes spelen mét pedaalspel.
