Je wilt een aanslaggevoelig keyboard kopen, want je hebt gehoord dat dit belangrijk is. Wat is aanslaggevoeligheid eigenlijk? Waar gebruik je het voor en waarom is het zo belangrijk?
De term ‘aanslaggevoelig’ kom je regelmatig tegen, als je gaat kijken naar elektronische piano’s en keyboards. Daarom leg ik je in deze blog uit wat aanslaggevoeligheid is en waarom je het op je keyboard wilt hebben.
Wat is aanslaggevoeligheid precies?
Een akoestische piano heeft van nature aanslaggevoelige toetsen, door het mechaniek dat erachter zit. Voor elektrische toetseninstrumenten werd aanslaggevoeligheid in de jaren 80 ontwikkeld, door de steeds hogere eisen die muzikanten stelden. En daar zijn we blij mee, want een keyboard zonder aanslaggevoelige toetsen is voor een pianist niet naar tevredenheid te bespelen.
Aanslaggevoelige toetsen zullen reageren op de snelheid en de kracht waarmee een toets ingedrukt wordt. Ofwel, de toets is gevoelig voor de manier waarop je hem aanslaat. Sla je een toets bijvoorbeeld harder aan, dan zal het volume hoger zijn. Sla je de toets zacht en met gevoel aan, dan klinkt het volume zachter.
Je kunt hiermee de klankkleur bepalen en zo sfeer meegeven in je muziek. Door aanslaggevoeligheid kun je gevoel in je pianospel leggen. Het geeft je de mogelijkheid om dynamisch te spelen. Iets wat onmogelijk is als de aanslaggevoeligheid ontbreekt.
Aanslaggevoeligheid bij akoestische piano
De aanslaggevoeligheid bij keyboards is nagebootst van de akoestische piano. Wanneer je op een akoestische piano speelt, zal een mechanisme de hamer tegen de snaar slaan, op het moment dat je een toets indrukt. De hamers bestaan uit houten stelen met een kop die bekleed is met twee lagen vilt. Deze lagen worden verlijmd en met grote kracht op elkaar geperst. Hoe harder de viltlaag, hoe harder de klank zal zijn. Een pianostemmer kan door het bewerken van de viltlaag de piano scherper of ‘wolliger’ laten klinken.
Als je een toets van een akoestische piano indrukt gebeuren er allerlei dingen. De demper wordt van de betreffende snaar getild, waarna de met vilt beklede hamer tegen de snaar slaat. De snaar gaat door deze aanraking trillen. Deze trilling wordt overgebracht naar de zangbodem, die gaat resoneren. Wordt de toets losgelaten, dan drukt de demper weer tegen de snaar, waarna de toon stopt.
Je ziet dat je heel wat in werking zet met één vinger. Het mechaniek in een akoestische piano is een samenspel van evenwicht en beweging, onder invloed van de kracht die je erop uitoefent. De manier waarop je een toets aanslaat, is van grote invloed op de uiteindelijke klank.
Aanslaggevoelige toetsen bij een keyboard
Bij een keyboard ontbreekt dit mechaniek. Om toch aanslaggevoeligheid na te bootsen worden in elektronische instrumenten, zoals een keyboard of digitale piano, sensoren gebruikt om te meten hoe je de toetsen aanslaat. De eerste sensor registreert het moment dat je de toets indrukt. Een tweede sensor ziet wanneer de toets beneden is. Aan de hand hiervan wordt berekent hoe snel de toets ingedrukt is en of daar een hard of zacht geluid bij hoort.
Op een akoestische piano zal de klankkleur veranderen wanneer je hard of juist zacht speelt. Daarom worden in elektronische instrumenten vaak meerdere geluidsfragmenten gebruikt, om de klank zo goed mogelijk na te bootsen.
Steeds meer keyboards worden uitgevoerd met aanslaggevoeligheid. Alleen de hele goedkope instrumenten hebben het meestal niet.
Waarom wil je aanslaggevoelige toetsen op je keyboard?
Een keyboard met aanslaggevoelige toetsen kan instrumenten veel realistischer weergeven. Niet alleen als je piano wilt spelen, maar ook als je strijkers- of blazers-klanken op je keyboard wilt spelen. Zowel in klassieke als moderne muziek komen aanslaggevoelige toetsen goed van pas.
Alleen als je bijvoorbeeld de orgelfunctie gebruikt, heb je geen aanslaggevoeligheid nodig. Vaak kun je de aanslaggevoeligheid van de toetsen uitschakelen. Op diverse keyboards is de aanslaggevoeligheid instelbaar. Zo kun je de gevoeligheid helemaal naar eigen wens aanpassen.
Aanslaggevoeligheid of gewogen toetsen
Verwar aanslaggevoeligheid niet met gewogen toetsen. Dit is iets anders. De toetsen van een akoestische piano hebben een natuurlijke weerstand, door het hamer mechaniek. Daardoor voelen de toetsen zwaarder aan. Je voelt de weerstand van de toetsen wanneer je het achterliggende mechaniek in beweging zet.
Om ook dit gevoel na te bootsen, kan het klavier van een keyboard of digitale piano worden uitgerust met gewogen toetsen. Er worden gewichtjes en veren gebruikt om de weerstand en terugslag van de toets zo realistisch mogelijk te laten voelen.
In digitale piano’s wordt hier meer aandacht aan geschonken, omdat dit instrument wordt gemaakt als directe vervanger voor de akoestische piano. Bij keyboards zul je minder gewogen toetsen tegenkomen. Hier wordt vooral gericht op het nabootsen van de klank en niet zozeer het gevoel van het spelen.
Piano leren spelen op een keyboard?
Heb je een keyboard met aanslaggevoelige toetsen gevonden? Dat is mooi, want op een keyboard kun je prima piano leren spelen. Zeker als je keyboard is uitgerust met aanslaggevoelige toetsen. Je hebt dan meer controle over de klanken. Het verschil tussen je keyboard en een akoestische piano wordt daarmee een stuk kleiner.
Leren spelen op je keyboard kun je doen met de hulp van een privé pianoleraar of bij een muziekschool. Of je volgt lessen in het comfort van je eigen huis, op je eigen tempo en wanneer jij daar zin in hebt.
Dat kan allemaal met de online pianolessen van René. Je krijgt onbeperkt toegang tot alle lessen met heldere instructievideo’s, waarmee je stap voor stap leert spelen op je keyboard.
Wil je weten hoe online pianolessen werken en of het iets voor je is? Volg dan de eerste 10 pianolessen gratis, je kunt meteen beginnen:
